Łuk jest obecnie jedną z form rekreacji, która stale zyskuje na popularności. Jest to aktywność, która uprawiać może praktycznie każdy. Przez lata wykształciło się wiele rodzajów łuków. Co należy o nich wiedzieć?
Wielu z nas pamięta zapewne z czasów dzieciństwa strzelanie z własnoręcznie wykonanego łuku, złożonego z elastycznej gałązki oraz sznurka. Choć wykonanie go było dość proste, trudniej było z niego strzelać, nie mówiąc już o celności. Jaka jest historia łuku? Jakie najpopularniejsze jego rodzaje powstały na przestrzeni lat? Od czego zależy celność? Gdzie można kupić dobry łuk? Postaramy się odpowiedzieć na wszystkie te pytania.
Historia i budowa łuku
Historia łuku sięga co najmniej 35 tysięcy lat wstecz, co oznacza, że jest on jedną z najstarszych broni miotających na świecie. Od tego czasu wykształciło się wiele rodzajów łuków, w tym między innymi prosty, bloczkowy oraz refleksyjny. Rozwinęło się także łucznictwo jako dyscyplina.
Niezależnie od rodzaju, na każdy łuk składają się takie elementy, jak:
- łęczysko, czyli elastyczna listwa lub pręt,
- cięciwa, czyli linka łącząca oba końce łęczyska.
Elementami składowymi strzał są natomiast:
- pręt – cienki i długi,
- lotka na końcu
- ostry grot na początku.
Bardzo ważna jest elastyczność i sprężystość łęczyska, które po naciągnięciu cięciwy odkształca się, a następnie po wystrzeleniu strzały powinno wrócić do poprzedniego stanu. Cięciwa musi być natomiast dość cienka i nierozciągliwa, ale za to bardzo wytrzymała. W przypadku strzał konieczna jest odpowiednia długość, by w chwili pełnego naciągnięcia cięciwy wystawały minimalnie poza łęczysko.
Konstrukcja łuku i strzał, jak i wszystkie składające się na nią elementy, mają wpływ na celność łuku. Ponadto, nie bez znaczenia jest także czynnik ludzki, a więc umiejętności i siły fizycznej strzelca, by utrzymać łuk w trwałym napięciu. Ogromne znaczenie ma także konstrukcja łuku oraz strzał.
Działanie łuku
Podczas strzelania z łuku używamy obu rąk. W jednej wyprostowanej trzymamy łęczysko, przy czym dłoń tej ręki tworzy powierzchnię do utrzymywania strzały prostopadle do drzewca (niektóre rodzaje łuków posiadają podstawkę pod strzałę). W tym samym czasie drugą ręką trzymamy cięciwę. Aby napiąć łuk, jednocześnie odpychamy łęczysko i ciągniemy cięciwę, równoważąc siły. Po wycelowaniu puszczamy cięciwę, która wystrzeliwuje strzałę.
Aby strzelać z łuku skutecznie i celnie, konieczny jest długi trening siłowy i techniczny. W chwili pełnego naciągnięcia cięciwy trzeba umieć wytrwać od kilku do kilkunastu sekund w bezruchu. Wtedy na całe grupy mięśni pleców, klatki piersiowej i obu rąk działają silne naprężenia. W tym czasie należy celnie wykierować łuk, unikając przy tym drgań i w pełni kontrolując oddech.
Do najpopularniejszych należą: łuk klasyczny, bloczkowy i refleksyjny, które można kupić w sklepach sportowych oraz militarnych (np. http://www.bron.pl/luki-proce-dmuchawki/luki). Co należy wiedzieć o tych rodzajach łuków?
Łuk prosty
Łuk prosty (równikowy) jest najprostszą i najstarszą formą łuku, używana przez długie tysiąclecia. Jego łęczysko było proste i naciągano je wstępnie ręką. W Europie do wykonywania tych łuków wykorzystywano drewno cisowe, a w Azji bambusowe. Przeciętny łuk miał około 1 m długości, a strzały do niego 60 do 80 cm. Ważyły od 30 do 50 g i miały zasięg koło 200 m.
Łuk refleksyjny
Łuki refleksyjne wywodzą się najprawdopodobniej z Chin i powstały około I wieku p.n.e., a następnie rozpowszechniły się wśród ludów żyjących na Wielkim Stepie. Łęczysko ma tutaj formę kilkuwarstwowej kompozycji składającej się z wielu rodzajów drewna, z których przynajmniej jedna sklejana jest przy silnym naprężeniu. W rezultacie rozprężone łęczysko nie jest proste lecz wybrzuszone na zewnątrz. Ma też mniejsze wymiary i osiąga większą siłę nośną. Strzały do łuku refleksyjnego były krótsze i lżejsze niż do innych typów. Ich długość wynosiła do 0,8 m, a masa nie przekraczała 40 g. Łuki te umożliwiały sprawne strzelanie podczas jazdy konno i wykorzystywane były przez łuczników konnych do zmasowanych ataków na nieopancerzonych przeciwników. Używanie tego typu łuków poprzedzał bardzo długi trening.
Łuk klasyczny
Współczesne łuki klasyczne posiadają najprostszy mechanizm łuczniczy i są najtańsze na rynku. Wzorowane na prostych łukach pierwotnych, pozbawione są nowoczesnych elementów takich, jak na przykład celownik czy podstawka. Mogą przypaść do gustu osobom zainteresowanym rekonstrukcjami oraz miłośnikom tradycyjnego łucznictwa, gdyż strzelanie z nich jest zbliżone do tego w czasach średniowiecza i strzelania intuicyjnego.
Łuk bloczkowy
Łuki bloczkowe, które są obecnie bardzo popularne, stanowią najnowocześniejszą formą łuków. Stosuje się w nich bloczki służące do rozkładania i zmniejszania siły niezbędnej do naciągnięcia łuku. Dzięki tej technice łuk może zostać wykonany z twardszego materiału, a siła wystrzału strzały i prędkość jej lotu są znacznie większe – nawet 90 m/s. Łuki bloczkowe wyposażone są także w regulację siły naciągu. Strzały do nich wykonywane są ze stopów aluminium, włókien węglowych i kompozytów.
Mamy nadzieję, że chociaż po części udało nam się przybliżyć Wam tematykę łuków, charakterystyczne cechy ich poszczególnych typów oraz mechanikę strzelania. Wszystkich zainteresowanych tym tematem zachęcamy do dalszego oraz dokładniejszego zgłębiania wiedzy, w tym nie tylko wiedzy teoretycznej, gdyż sama teoria to nie wszystko, ale także umiejętności praktycznych pod okiem doświadczonych instruktorów.